Vào buổi đêm giáng sinh ngày ấy, bên ngoài trời những bông tuyết cứ triền miên rơi mãi mà không dừng, những cơn gió lạnh thấu xương lại tô điểm hơn cho cái ngày giáng sinh vô cùng đặc biệt trong năm, cái ngày mà chúa sinh ra đời… Có một cô bé, trên tay ôm một bao giấy, bên trong là những hộp diêm còn mới cứng. Cô bé ấy vừa đi lại trên phố vừa cất cao giọng nói của mình để mời rao.
Đêm ấy trời thật lạnh, tất cả mọi người đều ở nhà, quây quần ở bên lò sưởi cùng gia đình đón chào giáng sinh, còn những đứa bé thì lại náo nức mong chờ ông già Noel đến cùng với những món quà.
Nhưng cô bé của chúng ta, cô lại phải lẻ loi với đôi chân trần, chịu đựng cái rét cắt da cắt thịt, lê bước qua từng con phố để ra bán những hộp diêm nho nhỏ. Cô cũng có một đôi dép khá cũ nát, nhưng đám trẻ nghịch ngợm đã vứt đi mất vào buổi sáng ngày hôm nay rồi.
Trời càng về khuya thì không khí lại càng lạnh lẽo hơn, đôi chân trần của cô bé cũng đã tím ngắt hết cả. Ở trên phố, tất cả mọi người đều đang hối hả bước nhanh chân để có thể trở về nhà nhanh hơn. Và chẳng có người nào có thời gian chú ý tới cô, mặc cho đôi mắt ngây thơ chất đầy van xin và ngại ngùng vẫn luôn ngước nhìn họ.
Chẳng hiểu tại sao, hôm nay cô bé vẫn chỉ bán giá một xu cho một hộp diêm như mọi ngày, nhưng mà cả ngày nay lại chẳng có một người nào hỏi tới. Là bởi vì họ quá vô tâm, hay là do họ đang vội vã?
Đêm tới, tuyết rơi lại càng nhiều thêm, khắp mọi nơi đều bao phủ bởi một tấm thảm trắng xóa từ tuyết. Và cô bé bán diêm cũng đã kiệt sức rồi, đôi chân trần của em tê buốt, chẳng còn bất kì cảm giác gì nữa.
Ngay lúc này, cô bé cũng chỉ ước một điều rất nhỏ nhoi thôi, đó chính là được về nhà, được cuộn tròn mình trong góc nhỏ trên chiếc giường cũ nát, cô bé muốn được ngủ một giấc dài cho tới tận sáng để có thể bỏ quên cái lạnh, cái đói đang bao phủ cả người mình. Tuy nhiên, khi nhớ tới việc mình bị mắng nhiếc, bị đòn roi từ người cha của mình, cô bé liền rùng mình, một nỗi sợ hãi chồm tới bao phủ cả thân thể gầy gò, đánh tan mọi lạnh giá, cô bé lại cất bước, những bước chân nặng nhọc trên phố vắng.
Đi một quãng thì cô bé khựng người lại ngắm nhìn những ngôi nhà tỏa ra sự ấm cúng ở hai bên đường. Trong mỗi căn nhà ấy đều có một cây thông Noel được trang trí lộng lẫy, đám trẻ treo đầy những chiếc bít tất để nhận quà tặng, nơi thì đèn điện đua nhau nhấp nháy, nơi thì tỏa ra hương thơm khó cưỡng từ những chiếc bánh mới ra lò nóng hổi và thơm lừng. Có nhà còn dọn cả một bàn có đầy đủ nào gà tây, nào rượu ngon, lại còn đủ thứ bánh ngọt và trái cây ngon lành nữa.
Cô bé bất giác mà nuốt nước bọt, đôi mắt đột nhiên hoa lên, tay chân đều bủn rủn cứ run lên từng đợt. Đột nhiên cô bé cảm thấy đói bụng và lạnh lẽo hơn bất cứ khi nào. Đôi bàn tay gầy yếu cứ cố gắng xiết chặt cơ thể, mong giữ lấy chút hơi ấm mỏng manh. Cô bé lại tiếp tục lê bước trên đôi chân đã lạnh cóng, trong tiếng nhạc rộn ràng của giáng sinh ấy, một mình cô lạc lõng giữa dòng đời, cô đơn giữa sự vui mừng hồ hởi đón chào ngày chúa sinh ra đời của tất cả mọi người…
Suốt ngày hôm đó em chẳng bán được một hộp diêm nào, cũng chẳng có người nào tốt bụng bố thí thứ gì cho em. Cô bé đáng thương phải chịu cảnh đói rét ấy vẫn phải lê những bước dài nặng nhọc trên đường, chịu đựng bầu trời tuyết rơi lạnh đến thấu xương ấy để mong bán được vài hộp diêm nhỏ. Mái tóc của em xõa dài trên lưng, được phủ lên một tầng bông tuyết trắng xóa và lạnh buốt, nhưng em cũng chẳng để ý, bởi vì giờ đây em đã chẳng cảm nhận được gì nữa rồi.
Tất cả mọi nhà, tất cả các cửa sổ đều sáng rực ánh đèn màu, khắp các con phố to ngõ nhỏ đều quanh quẩn mùi thơm của ngỗng quay. Bởi vì là đêm giáng sinh nên tất cả mọi nhà đều vui vẻ tổ chức ăn uống rất linh đình.
Trông thấy những khung cảnh ấy khiến cô bé nhớ lại những tháng ngày trước kia, lúc người bà yêu quý và hiền từ của em vẫn còn sống. Khi ấy, vào mỗi dịp giáng sinh, bà và em lại vui vẻ cùng nhau ở nhà đón mừng giáng sinh, trong nhà của em cũng có bánh thơm, cũng có ngỗng quay, và cũng có cả quả ngọt nữa.
Thật không may là, thần chết đã tới và đem bà đi xa mãi mãi, tài sản của bà bị người cha của em tiêu tán đến hết, em cũng bị buộc phải rời khỏi ngôi nhà ấm áp và xinh đẹp, ngôi nhà với những dây trường xuân bao bọc, để rồi phải chuyển tới một cái xó tối tăm và bẩn thỉu. Hằng ngày em còn phải chịu những trận đòn roi điếng người, nghe những lời chửi mắng thậm tệ của người cha.
Quá mệt mỏi, cô bé liền đem theo đống diêm của mình ngồi nép vào góc tường ở giữa hai căn nhà, em thu lại đôi chân, vòng tay ôm chặt mong xua bớt cái rét lạnh kia, nhưng mà càng lúc thì em lại càng thấy rét hơn nữa.
Giờ em rất muốn được trở về nhà của mình, nhưng mà em lại không thể về được, bởi vì nếu em không thể bán được bao diêm nào, hoặc là chẳng được người ta bố thí cho đồng xu nào. Nếu như mà em cứ thế trở về thì chắc chắn người cha của em sẽ lại mắng nhiếc, đánh đập em dã man.
Hơn nữa, dù em có trở về thì cũng vẫn cứ rét lạnh như thế, bởi vì hai cha con của em sống ở phía trên gác, dù đã dùng giẻ để bịt vào những khe hở trên vách, nhưng như vậy cũng chẳng đủ để ngăn cản những cơn gió lạnh rít gào, luồn lách vào trong nhà. Và giờ thì đôi tay của em cũng tê cứng lại rồi.
Chà! Lúc này giá như mà được quẹt lấy một que diêm lên để sưởi ấm, giá như mà em có thể được quẹt lấy một que diêm lấy lửa hơ đôi bàn tay đã lạnh cóng này thì tốt biết mấy.
Sau cùng thì cô bé cũng đánh liều mà lấy một que diêm ra quẹt. Que diêm rất nhanh liền bén lửa, ngọn lửa ban đầu có màu xanh lam, sau đó thì dần chuyển sang màu xanh biếc, và rồi thì biến thành màu trắng rực hồng ở quanh que gỗ, ánh lửa sáng chói nhìn rất vui mắt.
Cô bé vội vàng giơ đôi bàn tay của mình vòng quanh que diêm đang cháy rực. Chà! Từ ngọn lửa nhỏ tỏa ra hơi ấm tuyệt vời! Em có cảm giác như là mình đang ngồi trước chiếc lò sưởi đang cháy rực vậy, vô cùng ấm áp. Bên trong lò thì những thanh củi cứ đua nhau cháy nhìn đến là thích mắt, nó tỏa ra từng luồng hơi ấm rất dỗi dịu dàng. Cảm giác dễ chịu vô cùng.
Trời càng ngày càng giá rét, khi tuyết trắng bao phủ khắp mọi nơi, những cơn gió lạnh rít gào liên tục, nếu như lúc này có thể ngồi bên cạnh lò sưởi để sưởi ấm thì tuyệt vời làm sao!
Em vừa duỗi đôi chân ra định sưởi ấm thì bỗng nhiên lửa trên que diêm vụt tắt, và chiếc lò sưởi ấm áp cũng biến mất. Và em chợt nhận ra mình vẫn đang ngồi ở giữa trời giá rét cùng với que diêm tàn ở trên tay. Rồi em lại giật mình mà nhớ tới chuyện người cha giao cho em việc đi bán những bao diêm, đêm nay nếu em trở về tay không thì đảm bảo người cha sẽ đánh đòn em rất tàn nhẫn.
Cô bé đánh liều và quẹt thêm một que diêm nữa, que diêm lại bùng cháy, giờ thì hai bức tường bên cạnh em đột nhiên biến thành tấm rèm vải màn, em có thể nhìn thấy được tất cả ở bên trong nhà. Bên trong, bàn ăn chất đầy những món ăn ngon, có một con ngỗng quay tỏa hương thơm lừng, còn có những bát đũa sứ rất đẹp đẽ, mà chiếc khăn trải bàn trắng tinh, có những giỏ đựng đầy hoa quả, còn có cả những ổ bánh mì mới ra lò nóng hổi.
Kì lạ thay, con ngỗng kia đột nhiên lại nhảy ra khỏi đĩa, còn đem theo dao ăn, phóng sết ở trên lưng và tiến tới phía của em. Đột nhiên que diêm này cũng vụt tắt và những tấm rèm em nhìn thấy lại trở thành hai bức tường gạch lạnh lẽo, và ngoài trời kia thì tuyết vẫn buông xuống dày đặc.
Và thực thế cuối cùng cũng thay thế tất cả mộng mị, em chẳng có được lò sưởi, em cũng không có được bàn ăn ngon, chẳng có con ngỗng quay thơm lừng, cũng chẳng có nổi một ổ bánh ngọt mới nướng. Mọi thứ em nhìn thấy chỉ toàn là ảo ảnh em tưởng tượng ra.
Còn thực sự xung quanh em thì vẫn là con phố vắng vẻ và lạnh lẽo, phủ kín tầng tuyết dày, lùa vào những cơn gió lạnh buốt. Một vài người còn trên phố thì cũng đang cố rảo nhanh bước chân để về nhà, hoặc là tới những nơi hẹn vui vẻ, ấm áp khác. Chẳng có bất kì người nào chú ý đến cô bé bán diêm đang thu người trong góc nhỏ, hình như là đối với họ thì em chỉ là vô hình mà thôi.
Cô bé lại rút tiếp một cây diêm khác ra để quẹt, diêm lại bốc cháy rất rực rỡ, đột nhiên em nhìn thấy trước mắt có một cây thông noel lớn vô cùng, ở chung quanh cây thông gắn đầy những vật trang trí lấp lánh, còn có những dây đèn nháy nhiều màu trông rất thích mắt, trên những cành lá xanh tươi còn cắm đầy những cây nến to được thắp sáng.
Em liền đưa tay để chạm về phía cây thông… nhưng mà chưa kịp chạm tay tới thì que diêm lại vụt tắt. Và rồi tất cả đèn nháy, nến sáng đều hóa thành những ngôi sao bay vụt lên trên trời cao.
Chắc là vừa có ai đó qua đời, cô bé bán diêm liền tự nhủ như vậy. Bởi vì trước kia lúc bà nội của em chưa mất, bà thường hay kể với em: “Mỗi khi trên trời cao xuất hiện thêm những vì sao thì chính là lúc có thêm những linh hồn mới bay về trời, cùng đến với chốn thiên đàng”.
Em lại tiếp tục quẹt thêm một que diêm khác, khi ánh sáng từ que diêm lan tỏa khắp không gian xung quanh thì em lại trông thấy bà nội em rõ ràng đang cười rất hiền với em. Cô bé vô cùng mừng rỡ liền reo lên:
– Bà ơi bà! Bà hãy cho cháu theo với! Cháu biết là khi que diêm này tắt đi thì bà sẽ biến mất, bà cũng sẽ biến mất y như lò sưởi, ngỗng quay và cả cây thông noel lúc trước nữa. Nhưng cháu cầu xin bà, bà đừng bỏ cháu ở lại nơi này một mình. Trước kia khi bà còn sống, cháu và bà đã sống cùng nhau vui vẻ biết nhường nào, bà cũng từng nói với cháu là nếu như cháu ngoan thì ngày nào đó bà sẽ về gặp cháu. Bà ơi bà! Cháu rất muốn được đi theo bà! Vì thế bà hãy cầu xin thượng đế giúp cháu với, cháu tin là ngài sẽ không đành lòng mà từ chối thỉnh cầu này của cháu!
Que diêm cuối cùng cũng cháy rụi, và ngọn lửa dần vụt tắt, ảo ảnh về bà của cô bé trong ánh sáng mờ mờ ảo ảo cũng dần biến mất. Cô bé vội vàng lôi hết số diêm của mình ra và quẹt, em chỉ muốn níu kéo hình ảnh của bà.
Những que diêm ấy cứ nối tiếp mà tỏa sáng, ánh sáng rực rỡ và ấm áp đến kì lạ. Và em cũng chưa bao giờ được nhìn hình ảnh của bà mình đẹp đẽ, to lớn đến như vậy. Bà cười hiền hậu, tiến tới nắm lấy đôi tay gầy gò của em, và rồi hai bà cháu bay về trời cao, về nơi không có những trận đòn roi kinh người, không có những đói rét lạnh giá. Họ cùng nhau bay về thiên đàng, cùng về bên thượng đế.
Buổi sáng hôm sau, bên ngoài vẫn được phủ kín một tầng tuyết dày, những tia nắng mặt trời xuất hiện và một bầu trời cao xanh ngắt một màu. Tất cả mọi người đều vui vẻ mở cửa ra khỏi ngôi nhà ấm áp của mình.
Và cũng trong buổi sáng buốt giá ấy thì người ta nhìn thấy được ở trong góc tường nhỏ, nơi ấy có cô bé bán diêm đang ngồi ở đó, đôi má em ửng hồng, còn đôi môi em thì mang một nụ cười rất hạnh phúc. Và em đã chết, em chết vì đói, em chết vì lạnh, em chết ngay trong đêm giáng sinh.
Cô bé ấy ngồi giữa một đống những bao diêm, còn có một bao diêm đã đốt hết. Tất cả mọi người đều kháo rằng: “Con bé chắc là muốn được sưởi ấm lắm”. Nhưng có một điều mà không một ai có thể biết, đó là những thứ kì diệu em đã nhìn thấy khi ánh lửa từ những que diêm đó bùng cháy, đặc biệt là hình ảnh hai bà cháu nắm tay nhau cùng bay lên trên trời cao, cùng nhau đón đầu năm mới tốt đẹp…