Ngày xưa, có một bác rùa già sống cùng vợ và gia đình trong một cái hồ lớn, bao quanh hồ là một khu rừng rộng lớn, trong rừng có rất nhiều thú hoang. Đặc biệt là loài khỉ, chúng di chuyển thành đàn với số lượng lớn theo bờ hồ. Vào một ngày nọ, bác rùa ra khỏi hồ nước và đi dạo giữa những tán cây mọc gần mép nước. Chợt bác thấy đói và tìm thấy có một cây dừa sai quả gần đấy. Bằng mọi sự cố gắng một cách vụng về, bác rùa cũng không thể trèo lên trên cây dừa hái quả được. Rất thất vọng, định bỏ cuộc, chợt bác trông thấy có một con khỉ to đang ngồi giữa những đám lá của cây dừa. Con khỉ quan sát sự nỗ lực leo lên cây dừa của bác rùa. Thương tình nó bẻ hai trái dừa ném xuống cho bác rùa. Bác rùa vui vẻ ăn với lòng biết ơn.
Bấy giờ hai con vật bắt chuyện với nhau và chẳng mấy chốc trở nên thân thiết. Khỉ dẫn bác rùa vào sâu trong rừng và chỉ cho bác thấy cái hang ấm áp mà nó vừa tìm được. Bác rùa thích thú với những gì nhìn thấy, bác hài lòng vứi người bạn khỉ đến mức ở lại trong rừng vài ngày, ban ngày đi dạo, tối về ngủ cùng khỉ trong hang.
Ở nhà vợ bác rùa càng ngày càng lo lắng về sự vắng mặt lâu ngày của chồng. Thím rùa sai một đứa con của mình đi tìm xem cha nó đang ở đâu và ông ấy sống ra sao. Thế là chú rùa con bơi vào bờ, sau một hồi tìm kiếm chú thấy cha mình ở gần một cái hang.
– Cha ơi, mẹ sai con đi tìm cha xem cha sống như thế nào – Chú nói.
– Ồ, cha vẫn ổn, con trai ạ – Rùa cha đáp – Nói với mẹ là đừng lo lắng gì cho cha, cha đang sống rất vui vẻ, vài ngày nữa cha sẽ về.
Rùa con quay trở lại hồ nước và kể cho mẹ nghe những gì đang xảy ra. Thím rùa nghe xong cảm thấy không hài lòng trước cách cư xử của chồng mình. Thím rùa muốn chồng mình quay trở về nhà với vợ con ngay lập tức. Vì thế thím rùa lại sai cậu con trai mình quay trở lại chỗ cha cậu với lời nhắn: Mẹ đang bị bệnh nặng và thầy thuốc nói rằng chỉ có trái tim một con khỉ mới có thể chữa khỏi bệnh được. Do đó, bác rùa phải trở về ngay lập tức và mang theo một con khỉ.
Rùa con lại đi tìm cha một lần nữa. Gặp cha chú nhắn lại lời của mẹ. Nghe tin giữ, bác rùa rất lo lắng và tự trách mình bỏ nhà đi lâu quá, không để ý chăm sóc vợ con để bây giờ vợ mình bị bệnh nặng. Bác báo cho người bạn khỉ là mình phải quay về nhà ngay lập tức và mời chú khỉ về nhà chơi vài ngày. Chú khỉ không nghi ngờ gì và vui vẻ nhận lời. Thế nhưng khi biết là mình phải xuống hồ nước thì khỉ ta e ngại, chú rất sợ nước và cũng chả biết bơi.
– Đừng lo về điều ấy – Bác rùa nói – Bạn cứ trèo lên lưng tôi, tôi sẽ trở anh qua hồ.
Thế là khỉ trèo lên lưng rùa và bác rùa bơi về nhà. Trên đường đi bác rùa vui vẻ kể chuyện cho khỉ nghe, kể về bệnh tình của vợ. Trong lúc cao hứng, bác dại dột buột miệng rằng phương thức duy nhất để cứu vợ mình khỏi bệnh đấy chính là một trái tim của một con khỉ. Nghe vậy, chú khỉ rất sợ hãi và nhận thấy rằng mình đang bị dẫn vào một cái bẫy. Nhưng rất nhanh chóng lấy lại được bình tĩnh, chú khỉ nghĩ ra cách giải nguy. Chú khỉ nói với bác rùa:
– Anh rùa thân mến, tôi rất đau lòng nghe tin về bệnh tình của vợ anh, nhưng nếu bệnh tình của chị nhà tệ như thế thì tôi nghĩ rằng một trái tim khỉ sẽ không đủ. Theo tôi phải có thêm hai, ba trái tim khỉ thì việc chạy chữa mới có hiệu quả. Nếu anh muốn, tôi có thể dễ dàng gọi vài chú khỉ nữa trong số bạn bè của tôi để cùng theo về nhà anh.
Bác rùa nghĩ thế thì còn gì bằng nên đồng ý. Cả hai bơi trở lại bờ. Ngay khi lên được bờ khô ráo, chú khỉ nhảy khỏi lưng rùa thật nhanh và trong nháy mắt đã trèo lên ngọn cây cao nhất mà chú có thể tìm thấy. Từ trên cao chú khỉ nói vọng xuống:
– Ông là loại bạn bè tử tế quá nhỉ. Ông mời tôi đến nhà ông chơi để giết tôi và lấy trái tim tôi để chữa bệnh cho mụ vợ độc ác của ông. Ông trả ơn tôi cho tất cả những gì tôi làm cho ông trong khu rừng này như vậy phải không? Nhưng ông đã không thể làm được điều ông muốn bởi vì ông chỉ là một con rùa vô ơn bạc nghĩa và ngu ngốc, đần độn. Đừng có mơ quay về với trái tim của tôi và của những người bạn tôi. Hãy thử xem ông sẽ làm được gì để cứu mụ vợ xấu xa của ông.
Nghe những lời chửi rủa này, bác rùa nổi giận đùng đùng và vài lần cố gắng trèo lên cây để chừng trị chú khỉ, nhưng không thể trèo được. Bác đành bỏ cuộc nhưng trong bụng vẫn quyết tâm bắt được một con khỉ để đem về chữa bệnh cho vợ.
Thế là bác rùa nấp mình dưới hồ nước chờ đến tối, bác bơi nhẹ nhàng và bờ và tiến về phía cái hang nơi mà bác và khỉ đã chung sống. Bác dấu mình trong một góc tối chờ cho chú khỉ vào hang.
Tuy nhiên chú khỉ thừa thông minh để không bị mắc vào cái bẫy đơn giản như thế. Như thường lệ, đến giờ ngủ, chú trở về hang nhìn vào trong kêu lớn:
– Ồ, cái hang thật tuyệt, cái hang thật tuyệt!
Sau vài phút im lặng, chú khỉ lại la lớn một lần nữa:
– Ồ, cái hang thật tuyệt, cái hang thật tuyệt!
Bác rùa vẫn nằm im trong hang, không có biểu hiện gì.
Chú khỉ giả vờ nói với mình nhưng chủ yếu là cho bác rùa nghe thấy:
– Lạ nhỉ, lạ nhỉ! Mọi khi luôn có tiếng vọng lại ở trong hang kia mà, sao tối nay mình lại không nghe thấy một tiếng vọng nhỏ nào nhỉ.Chắc có điều không ổn đây.
Và chú khỉ giả vờ lại la lớn hơn: ồ, cái hang thật tuyệt, cái hang thật tuyệt!
Ở trong hang, bác rùa nghe rõ những điều khỉ nói. Bác xuẩn ngốc nghĩ rằng nếu bác giả vờ làm tiếng vọng lại thì chú khỉ sẽ tin và vào hang như thường lệ. Do vậy từ trong góc hang tối bác nói vọng ra:
– Ồ, cái hang thật tuyệt, cái hang thật tuyệt!
Nghe thấy thế, chú khỉ tủm tỉm cười một mình vì tính ngốc nghếch của bác rùa và đi tìm chỗ ngủ khác ở trong rừng.